Witam, dziś wdrażam Was w informacje o witaminie D. Moje ciało po urlopie jest tak nią nasycone że pragnę się z Wami podzielic wiedzą na ten temat.

?Ludzie dorośli (poza kobietami ciężarnych i karmiących) wytwarzają ją w prawie dostatecznej ilości z prowitaminy obecnej w skórze. Wykazuje ona podobne działanie do hormonów (jej aktywne metabolity są syntezowane w nerkach i transportowane z krwią do tkanek, nabłonka jelitowego i kości).

?Witamina D jest niezbędna do prawidłowej pracy gospodarki wapniowo-fosforanowej i tworzenia kości. Wzmacnia wchłanianie wapnia i fosforu z pożywienia, wyrównuje nieodpowiedni stosunek tych składników w pożywieniu, pobudza uwalnianie wapnia z kości oraz utrzymuje stały poziom wapnia w osoczu krwi.

?Niedobory tej witaminy prowadzą do krzywicy, hipokalcemii (niedobór wapnia w organizmie), osteomalacji (niedostateczne wysycenie kości wapniem), czego konsekwencją jest zniekształcenie kośćca, czy też podatność na złamania. W zakresie odporności, w tym chorób autoimmunologicznych, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 1 i 2, niektórych nowotworów. Wykazano związek między deficytem witaminy D a zwiększeniem ryzyka zachorowań na niektóre nowotwory m.in. raka jelita grubego, piersi, płuc, macicy, gruczołu krokowego oraz szpiczaka mnogiego.

?Witamina D występuje w żywności w niewielkich ilościach. Szczególnie bogatymi są ryby morskie (makrela, łosoś, śledź) i oleje z wątroby ryb, czyli trany. Jednak zawarta w tranie w dużej ilości witamina A przeciwdziała działaniu witaminy D, a przyjmowanie dużych dawek retinolu niweczy ochronne działanie witaminy D. Mniejsze ilości witaminy D obecne są w mięsie, drobiu, podrobach i produktach mlecznych. Najmniej witaminy D zawierają produkty roślinne. Wchłanianie wit. D3 z przewodu pokarmowego zachodzi w ilości od 50 do 80 % i jest zależne od dostarczonej ilości witaminy z pożywienia, obecności kwasów tłuszczowych, stanu błony śluzowej jelita, perystaltyki jelita , czynności przytarczyc.

?Źródłem witaminy D oprócz dostarczonej z pożywieniem jest wytwarzanie jej w skórze, pod wpływem promieni słonecznych. W ten sposób może pokryć zapotrzebowanie organizmu nawet do 90%. Najnowsze doniesienia wskazują, że dzienne zapotrzebowanie na wit D dla osób zdrowych, w wieku od 1-65 lat życia można pokryć poprzez opalanie się przynajmniej 15 minut pomiędzy między 10.00 a 15.00 z odsłoniętymi przedramionami i nogami. Bardzo ważne by nie stosować przy tym kremu ochronnego, w okresie od maja do września. Jednak różnice w wchłanianiu są zależne od czasu przebywania na słońcu, pigmentacji skóry, czy innych cech indywidualnych.

?Stopień zaopatrzenia organizmu w witaminę D określa się na podstawie badania krwi, które sprawdza stężenie 25-hydroksy witaminy D(25OHD).

?Ilość witaminy D odłożonej w organizmie wystarczy od kilku do kilkunastu tygodni. Wytworzona przez słońce witamina D pozostaje we krwi dwa do trzech razy dłużej niż z doustnie podawanych suplementów. Ryzyko przedawkowania witaminy D jest znikome i nie występuje przy długotrwałym przebywaniu na słońcu, ale w przypadku stosowania preparatów farmaceutycznych lub nadmiernego spożywania bogatych w ten składnik środków spożywczych.

?Witamina D ma bardzo duży wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Jednak suplementacja powinna być wdrożona po badaniu jej stężenia we krwi. Rodzaj leku lub suplementu oraz dawkowanie powinno być dobrane przez lekarza lub dietetyka. Niestety suplementy na rynku są bardzo słabej jakości i nie należy ich stosować nie orientując się w temacie, ale o tym w następnym wpisie.

mgr dietetyki klinicznej, Maria Dziurzyńska

Źródła:
Buczkowski K. „Wytyczne dla lekarzy rodzinnych dotyczące suplementacji witaminy D” i wsp., Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom7, nr.2, s.55-58

Dymarska E., Grochowalska A., Krauss H. „Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy. Nowiny Lekarskie” 2013, 82, 3, 222–231

Gawęcki J. „Żywienie Człowieka, Podstawy nauki o żywieniu” PWN 2012, s.320-324

http://www.wydawnictwo-apis.pl/artykuly/witd.htm

Front Endocrinol (Lausanne). 2018 May 31;9:246. Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Borszewska-Kornacka MK, Bossowski A, Chlebna-Sokół D, Czech-Kowalska J, Dobrzańska A, Franek E, Helwich E, Jackowska T, Kalina MA, Konstantynowicz J, Książyk J, Lewiński A, Łukaszkiewicz J, Marcinowska-Suchowierska E, Mazur A, Michałus I, Peregud-Pogorzelski J, Romanowska H, Ruchała M, Socha P, Szalecki M, Wielgoś M, Zwolińska D, Zygmunt A.